De laatste tijd heb ik verschillende klanten geholpen een zogenaamd leermanifest op te stellen: een beknopte weergave van de uitgangspunten voor leren en ontwikkelen binnen de organisatie. Het heeft me zelf verrast hoe krachtig zo’n manifest kan werken.
Visie
Hieronder zie je twee voorbeelden van de opgestelde leermanifesten:
Het eerste voorbeeld heeft de focus specifiek op de inhoud en vorm van de ontwikkelactiviteiten die ontplooid worden. Het tweede voorbeeld richt zich op het doel en de aanpak van talentontwikkeling in brede zin. Beide voorbeelden visualiseren heel compact de visie en principes voor leren en ontwikkelen die de betreffende organisatie omarmt.
Betekenis
De twee voorbeelden hebben -los van de vorm- overeenkomsten, maar laten vooral in hun verschillen zien wat in de eigen context van werkelijk belang is. In lijn met moderne inzichten over leren en ontwikkelen leggen beide manifesten de nadruk op de integratie van leren en werken. Noem het praktijkgericht, noem het toepasselijk – dat gaat over hetzelfde. Maar dan de onderscheidende uitgangspunten.
Het eerste manifest stelt dat deelnemers hun eigen leerroute kiezen en dat ontwikkelactiviteiten zichzelf wijzen. Dit uitgangspunt komt voort uit een geloof in het nut van zelfgestuurd leren, binnen een organisatie die werkt met resultaatverantwoordelijke teams. Dat vraagt dan ook dat medewerkers zelf hun weg kunnen vinden in het aanbod en leeropdrachten en -oefeningen zelfstandig kunnen uitvoeren.
Het tweede manifest zegt ruimte te bieden aan eigen initiatief en nodigt iedereen uit elkaar te helpen. Deze uitgangspunten sluiten aan bij een feitelijke gang van zaken, waarin een aantal medewerkers met elkaar de ruimte hebben gepakt om met succes iets te organiseren voor hun persoonlijke ontwikkeling. Ze komen ook voort uit een beperkte capaciteit van de L&D-afdeling, die daarom pragmatische keuzes moet maken in wat zelf te initiëren en wat alleen te stimuleren.
Totstandkoming
Er zijn verschillende manieren om een leermanifest op te stellen. De ene keer heb ik gewerkt met individuele interviews, waarin ik belanghebbenden heb bevraagd op de vereisten en condities die in hun ogen essentieel zijn voor goede ontwikkelactiviteiten. De andere keer lag de basis in een gezamenlijke strategiedag, waarop de afdeling Learning & Development heeft bepaald hoe zij van toegevoegde waarde kunnen zijn voor de organisatie en de medewerkers die daar werken. Om twee opties te benoemen.
Effect
Een leermanifest komt zowel de opstellers als hun klanten ten goede. De opstellers, de leerprofessionals, vinden in het manifest inspiratie en houvast voor hun dienstverlening. Welke producten bieden we wel en niet aan, welke eisen stellen we aan onze ontwerpen, welke boodschap dragen we uit, hoe gaan we om met onze klanten? De klanten, management en medewerkers van een organisatie, zien in het manifest wat ze mogen verwachten van de opstellers. Waar staan ze voor, waar streven ze naar, op welke ondersteuning kan ik rekenen, hoe ziet mijn eigen rol eruit?
Een goed leermanifest is een authentieke beginselverklaring die de opstellers vastbesloten ten uitvoer willen brengen en die hen verbindt met hun klanten.
